Ortodoncja

Ortodoncja to dziedzina stomatologii, której przedmiotem badań jest leczenie wad zgryzu, wad szczękowo-twarzowych oraz korygowanie wszelkich nieprawidłowości w ustawieniu elementów uzębienia. Ortodoncja i działania z jej zakresu mają powody zarówno estetyczne, jak i zdrowotne. Nieleczone wady zgryzu mogą wpłynąć w negatywny sposób na zdrowie Pacjenta, powodując problemy w obrębie samego uzębienia, ale też powodując bóle głowy czy zwyrodnienia w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych.

Aparat ortodontyczny w leczeniu wad zgryzu

Aparat ortodontyczny to najpopularniejsze rozwiązanie ortodontyczne pozwalające na usuwanie wad zgryzu w uzębieniu Pacjenta. Spośród z nich możliwe jest dokonanie najbardziej podstawowego podziału, dzielącego aparaty ortodontyczne na stałe i ruchome (wyjmowane). Pierwsze z nich, mocowane są na stałe na uzębieniu Pacjenta, podczas gdy drugie mogą być wyjmowane z jamy ustnej w dowolnym momencie i powinny być stosowane wedle zaleceń ortodonty. Rodzaj aparatu, jaki zostanie zastosowany zależy w największym stopniu od typu wady zgryzu i stopnia jej zaawansowania.

Zaniechanie leczenia wady zgryzu przez specjalistę, jakim jest ortodonta, może mieć niezwykle poważne konsekwencje. Przede wszystkim, niepoprawne ustawienie zębów może doprowadzić do poważnych zaburzeń estetyki i symetrii twarzy czy też innych dolegliwości ogólnoustrojowych. Przy wadach zgryzu rośnie prawdopodobieństwo wystąpienia między innymi:

• Ukruszeń zębów
• Złamań zębów
• Ścierania zębów
• Bólu w obrębie żuchwy

Wady zgryzu tworzą też inne problemy, z jakimi Pacjent zmaga się na co dzień. Mowa tutaj o kwestiach higieny jamy ustnej, która wraz z niepoprawnym ustawieniem zębów staje się znacznie trudniejsze. Niepoprawne ustawienie zębów sprawia, że zęby nie są poprawnie oczyszczane przy pomocy codziennego szczotkowania czy też nitkowania. Długotrwałe zaniedbania prowadzą do nagromadzenia się płytki nazębnej i dalszego powstawania kamienia nazębnego. Zęby są wtedy podatne na rozwój chorób, takich jak próchnica i paradontoza. Ortodoncja pozwala na zredukowanie szansy na ich wystąpienie, poprzez przywrócenie właściwej pozycji zgryzu.

Aparat na zęby – rodzaje

Spośród aparatów na zęby możliwe jest wyróżnienie aparatów stałych oraz ruchomych. Ich wybór powinien być podyktowany przygotowanym przez ortodontę planem leczenia. Aparaty stałe stosowane przez nasz gabinet mogą być podzielone na dwa najpopularniejsze rozwiązania:

Aparat ortodontyczny stały metalowy – składa się z metalowych zamków umieszczanych na powierzchni zębów, połączonych łukiem. Jest to mniej kosztowny wybór, jednak Pacjent musi zdawać sobie sprawę z tego, że taki aparat na zęby jest wyraźnie widoczny na zębach , przez co jest mniej estetyczny i w niektórych przypadkach może budzić dyskomfort u jego posiadaczy.

Aparat ortodontyczny stały estetyczny kryształowy – to świetna propozycja dla Pacjentów ceniących dyskrecję połączoną z estetyką. Jego zamki oraz ligatury są wykonywane z przezroczystego materiału, który jest niemal niezauważalny bez dokładniejszego przyjrzenia się. Są one także odporne na zniszczenia.

Aparat ortodontyczny, a wiek Pacjenta

Przy obecnym rozwoju dziedziny, jaką jest ortodoncja, nie istnieje górna granica wieku, przy której niemożliwe jest podejmowanie leczenia ortodontycznego przy pomocy aparatu. Aparat na zęby może być założony w każdym wieku, lecz należy pamiętać o tym, że wiek jest często bardzo ważnym czynnikiem stanowiącym o długości leczenia. W przypadku Pacjentów w wieku przekraczającym 30 rok życia znacząco ograniczona jest  możliwość wykorzystania aparatu ruchomego, który wywiera wyraźnie mniejsze siły na łuk zębowy.

Wskazania do założenia aparatu na zęby

Specyfika i różnice w wadach zgryzu występujących wśród Pacjentów sprawiają, że niezwykle ciężko wyznaczyć idealny moment, kiedy powinien zostać założony aparat na zęby. Jednakże istnieje szereg wskazań mogących wzbudzić u ortodonty zasadność wykorzystania określonego aparatu na zęby. Spośród nich, możliwe jest wyróżnienie symptomów takich jak:

• Nieprawidłowa odległość pomiędzy sąsiadującymi zębami (może być ona zbyt mała lub zbyt duża)
• Nierównomierne ścieranie zębów
• Wychylenie lub cofnięcie siekaczy z łuku zębowego
• Obecność zębów zatrzymanych, mogących wpłynąć na zaburzenie ustawienie zębów w łuku zębowym
• Widoczna asymetria twarzy
• Zgryz odwrotny (sytuacja w której dolne zęby przy zgryzie znajdują się przed górnymi)

Wśród dzieci również dochodzi do powstania wad zgryzu. Ortodoncja również znajduje tutaj zastosowanie, zwłaszcza gdy możliwe jest dostrzeżenie symptomów takich jak:

• Wyraźnie słyszalna wada wymowy
• Trudności w zamykania ust
• Oddychanie wyłącznie przez usta

Leczenie ortodontyczne krok po kroku

Każde leczenie ortodontyczne rozpoczyna się od skrupulatnego zaplanowania całego procesu leczenia. Pacjent musi mieć w pełni zdrowe uzębienie, wolne od jakichkolwiek chorób, takich jak paradontoza, czy próchnica. Jeżeli diagnostyka zostanie wykonana w poprawny sposób, ortodonta po konsultacji z Pacjentem dobierze aparat ortodontyczny, dostosowany do wady zgryzu Pacjenta.

W przypadku aparatów stałych, zamocowanie zamków jest bezbolesne i zwykle trwa około jednej godziny. Wraz z ich połączeniem przy pomocy łuku, aparat na zęby zacznie odpowiednio oddziaływać na uzębienie i rozpocznie proces leczenia ortodontycznego. Podczas jego trwania niezbędne staje się regularne kontrolowanie stanu aparatu i jego działania. Takie wizyty kontrole odbywają się średnio raz na 4 – 6 tygodni. Jeżeli efekty uzyskane przy pomocy aparatu ortodontycznego będą zadowalające i zgodne ze stworzonym planem leczenia, ortodonta przystąpi do jego zdjęcia. Aby zmiany w ustawieniu zębów utrzymały się na stałe konieczne będzie zastosowanie szyny retencyjnej, czyli małego drutu, który pozwoli zatrzymać zęby w docelowym położeniu. 

Higiena aparatu ortodontycznego

Higiena aparatu ortodontycznego wykorzystywanego na co dzień przez Pacjenta powinna być traktowana z niezwykłą uwagą, gdyż zaniedbania wynikające z jej braku mogą być szkodliwe dla jego zdrowia. To właśnie dlatego tak ważne jest właściwe szczotkowanie, nitkowanie oraz płukanie jamy ustnej, dzięki którym Pacjent uzyska pewność, że żadne resztki spożytych pokarmów nie zalegają na powierzchni zębów a obecność szkodliwych drobnoustrojów została zredukowana do minimum.

Aby higiena jamy ustnej wraz z aparatem ortodontycznym była znacznie prostsza, pomocne może okazać się zaopatrzenie Pacjenta w akcesoria ułatwiające dokonywanie takich zabiegów. Niezbędne jest wykorzystywanie szczoteczki o miękkim włosiu, która nie tylko oczyści uzębienie i aparat na zęby, ale też zmniejszy ryzyko jego uszkodzenia. Pomocnymi akcesoriami mogą być także nić dentystyczna o usztywnionej końcówce (szczególnie polecana przy obecności aparatu ortodontycznego) oraz irygator, dzięki któremu będzie możliwe oczyszczenie najbardziej niedostępnych przestrzeni międzyzębowych.